İcra ve İflas Kanunu değişiyor!

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Türkiye’nin yeni bir icra iflas kanununa ihtiyaç duyduğunu belirterek, bilim kurulu heyetinin çalışmalarını sonlandırdığını ve hazırlanan taslağın görüşlere açılacağını açıklamıştı. Önümüzdeki günlerde meclise gelmesi beklenen taslak paketin detayları da ortaya çıktı.

Tgrthaber.com Özel Haberler Şefi Emir Yücel ile yaptığı röportajda, merak edilen tüm soruları etraflıca cevaplayan Avukat Mustafa Zafer; ‘Yapılmak istenen değişiklikler 7’den 70’e herkesi çok yakında ilgilendiriyor’ dedi.

Peki yapılmak istenen değişiklikler ile alacakların tahsil süresi kısalacak mı? Borçluya tanınan imkanlar arttırılıyor mu? Taslak çalışmada maaş haciz düzenlemesi nasıl olacak? Aile konutu olan taşınmazların satış usulü değişiyor mu? Kiralanan taşınmazların tahliyesinde ne gibi yenilikler geliyor? Yüz yıllardır ticaretin kalbinde yer alan çek ve senet borçlarında nasıl bir düzenlemeye gidilecek? İşte merak edilen tüm soruların cevapları…

Sayın Zafer, yapılmak istenen değişiklikler neden bu kadar önemli?

7’DEN 70’E HERKESİ İLGİLENDİRİYOR!

Aslında bu durumu kısaca anlatmak gerekirse, hukuk mahkemeleri tarafından verilen bütün kararların infazının icra daireleri tarafından yerine getirilmesi nedeniyle yapılmak istenen değişiklikler 7’den 70’e herkesi çok yakında ilgilendiriyor. Asliye hukuk mahkemelerinde verilen bir tazminat kararı sonrasında, alacağın tahsilinden tutunda, boşanma davası sonrasında verilen ve eşlerin birbirine karşı uymakla yükümlü olduğu sorumluluklara, tüketici mahkemelerinde görülen ayıplı mala ilişkin mahkeme kararlarından tutunda, ev sahibinin kiracısını tahliye etmesine kadar bir birinden tamamen başka hukuki alanları ilgilendiren kararların hepsinin infazının icra yasasına göre infaz edilmesi nedeniyle bu kanun çerçevesinde verilen tüm mahkeme kararları ve alacakların tahsiline etkisi yönüyle büyük bir önem taşımakta.

Peki taslak düzenlemenin yasalaşması halinde borçlu borcunu kaç günde ödeyebilecek?

BORÇLUNUN HİÇBİR MALI ÜZERİNE HACİZ KONULAMAYACAK!

Yürürlükte bulunan icra ve iflas kanununda borçlu hakkında ilamsız yolla başlatılan yani faturaya dayalı alacakların tamamında ödeme süresi 7 gün, kambiyo senetleri özgü haciz yolu ile takipte (çek ve senet borçlarında) 10 gün olarak belirlenmişken tasarıda bu süreler iki haftaya çıkıyor. Böylece borçlunun borcunu daha uzun bir sürede ödemesine imkân tanınmış oluyor. Pek tabi ki de taslakta belirlenen bu iki haftalık süre içerisinde borçlunun hiçbir malı üzerine haciz konulamayacak. Bu yönüyle sürelerin uzaması vatandaşın borcunu ödeyebilmesi açısından önemli bir düzenleme olacak.

Peki taslak pakette tüm çalışanları yakından ilgilendiren maaş haciz uygulaması nasıl olacak?

AZ MAAŞ ALANDAN AZ ÇOK MAAŞ ALANDAN ÇOK KESİNTİ!

Maaş haciz uygulaması halen yürürlükte olan düzenlemede borçlunun maaşı ne kadar olursa olsun en fazla borçlunun maaşından %25’lik bir kesinti yapılmasını düzenlemekte. Ancak hazırlanan taslakta asgari ücretli çalışan bir kişinin maaşından en fazla yüzde 10 kesinti yapılabilecek. Bu durum beyaz yaka olarak bilinen ve görece daha yüksek maaş alan çalışanların maaşının yüzde 60’ına kadar kesinti yapılmasına imkân tanıyacak. Böylece az maaş alandan az, çok maaş alandan daha çok kesinti yapılabilecek.

Maaş hacizlerine ilişkin taslak metnin yasalaşması halinde;

a) Geliri net asgari ücret kadar olanlar için gelirinin onda biri.

b) Geliri net asgari ücretin iki katına kadar olanlar için gelirinin onda ikisi.

c) Geliri net asgari ücretin üç katına kadar olanlar için gelirinin onda üçü.

ç) Geliri net asgari ücretin beş katına kadar olanlar için gelirinin onda dördü.

d) Geliri net asgari ücretin yedi katına kadar olanlar için gelirinin onda beşi.22.104 x 7 = 154.728 TL maaş alan bir kişinin aldığı ücretin yarısı 77.364 TL üzerine haciz konulabilecek. (Mevcut uygulamada en fazla (1/4 ‘i olan 38.682 TL kesilebilmekte)

e) Geliri net asgari ücretin dokuz katı ve fazla olanlar için gelirinin onda altısı.

Aile Konutu olan taşınmazların satışında ne gibi yenilikler gelecek?Taslağın yasalaşması halinde, ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile takipte satışa konu gayrimenkulün aile konutu olması halinde borçlu olmayan eşe de ödeme emri tebliğ edilecek. Ve borçlu olmamasına rağmen, borçlu olan eşin itiraz edebileceği her hususu borçlu olmayan diğer eşte ileri sürebilecektir. Böylece eski uygulamalardan farklı olarak; hakkında takip başlatılarak sessiz kalan borçlu eşin bu husustaki tüm şikâyet ve itirazlarını borçlu olmayan diğer eş kendi başına yapabilecek. Bu yönüyle önemli bir düzenleme olarak karşımıza çıkıyor.

Kiralanan taşınmazın tahliyesinde ne gibi yenilikler var?

YAZILI KİRA SÖZLEŞMESİ ALMAYA DİKKAT EDİN!

Öncelikle şunu hemen belirtmek lazım ki taslak paketin yasalaşması halinde bundan böyle elinde yazılı kira sözleşmesi bulunmayan hiçbir kiralayan – mal sahibi (ev, iş yeri, ofis sahibi) icra dairesinin yolunu tutamayacak. Sözlü kira anlaşması ile evini ya da dükkanını kiraya verenler sadece mahkemenin yolunu tutarak kiracısı hakkında taşınmazın tahliyesine karar alabilecek.

Kiralanan taşınmazın tahliyesinde borçlu hakkında icra takibi yapıldıktan sonra kiralananın aile konutu olması halinde borçlunun eşine de icra dairesinden bir bildirimde bulunulacak. Ve bu şekilde olası bir tahliye kararının yıkıcı etkisinden borçlu olmayan eş çok daha önce bilgilendirilmiş olacak.

Çek-senet alacakları tarih mi oluyor?

TÜM TİCARİ HAYAT OLUMSUZ ETKİLENEBİLİR!

Ne yazık ki bu taslağın belki de en olumsuz yanı olarak bahsedebileceğimiz kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takip türünün uygulamadan kaldırılacak olması olduğunu söyleyebiliriz. Zira ülkemizdeki ticaretin çok büyük bir kısmı çek ve senetler üzerinden gerçekleşmekte. Kendine özgü bir haciz yolu olan kıymetli evrakın adi bir alacak niteliğinde görülecek olması bir anda başta küçük esnaf ve kobiler olmak üzere tüm ticari hayatı olumsuz etkileyebilir.

2024 Ocak – Temmuz döneminde, sadece bankalara tahsili için bırakılan senet miktarı 21.892 Milyar TL iken; aynı dönemde 2025 yılında bu rakam %120’lik bir artış göstererek 48.798 Milyar TL’ye yükselmiştir.

Bankalara ibraz anında ödenmeyen çek rakamları ise 2023 Ocak – Temmuz ve 2025 yılının aynı döneminde %400 civarında artış göstererek, sırasıyla 2023 yılının ilk yedi ayında 25.942 Milyar TL, 2024 yılının ilk yedi ayında 90.302 Milyar TL ve 2025 yılının ilk yedi ayında 132.082 milyar liraya yükselmiştir. Kanuni takipte izlenmesi muhtemel bu kadar yüksek miktarlı bir alacak kaleminin vaktinde tahsil edilememesi ne yazık ki çek ve senet alacaklılarının mahvına neden olabilir.Peki son olarak belgesiz icra takibi yapılmasının ortadan kaldırıldığı taslak metin çalışmasına göre elinde hiçbir belge olmayan alacaklının alacağını icra dairesi nezdinde ne zaman talep edebilecek?

ALACAKLILARIN İFLASINA SEBEBİYET VEREBİLİR!

Taslak çalışmanın İcra ve İflas Kanununda getireceği en önemli farklılık eski icra uygulamalarından farklı olarak belgesiz bir alacağın tahsile konu edilememesi. Hatta bazı durumlarda elinizde belge olsa bile icra takibinde bu alacağı konu edemeyeceksiniz. Örneğin itiraza uğramış bir fatura alacağınız mevcut olsa bile bu durumda mahkemeye başvurarak alacağınızın varlığını ispatlamanız gerekecek.Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan 2024 yılı Adalet istatistiklerine göre hukuk mahkemelerinde ilk derece nezdinde bir dosyanın elden çıkarılması, ortalama 233 gün sürmekte. Ancak bu düzenlemeye göre alacaklının ilamı takibe koyabilmesi için yani mahkemeden aldığı kararı infaz edebilmesi ancak ilk derece mahkemesinde alınan kararın kesinleşmesine bağlı yani istinaf yolu açık olan karalarda dosyanın bölge adliye mahkemesinden gelmesi ortalama 406 gün sürüyor. Buna göre belgesiz bir alacağın takibe konu edilebilmesi için üzerinden ortalama 639 gün geçmesi gerekecek.

İçinde bulunulan ekonomik şartlar göz önüne alındığında herhangi bir alacaklının alacağını 639 gün sonra talep edebilir hale gelmesi ne yazık ki alacaklıların iflasına sebebiyet verebilir. Tüm bu hususların çok dikkatli ve ayrıntılı bir şekilde tetkik edilerek yasalaşma yoluna gidilmesinde fayda olacaktır.

Kaynak: tgrthaber.com