Danıştay’dan Disiplin Zamanaşımında “Paraf Tarihi” Kararı!

Danıştay İkinci Dairesi, disiplin soruşturmalarında ceza zamanaşımı süresinin belirlenmesinde soruşturulan kişinin işleme paraf ettiği tarihin esas alınması gerektiğine hükmetti.

Soruşturmalarda Ceza Zamanaşımıyla İlgili Kritik Karar: Danıştay’dan ‘Paraf Tarihi’ Vurgusu

Danıştay İkinci Dairesi, disiplin soruşturmalarında ceza zamanaşımı süresinin belirlenmesinde soruşturulan kişinin işleme paraf ettiği tarihin esas alınması gerektiğine hükmetti. Karar, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 127. maddesindeki “iki yıl içinde ceza verilmezse zamanaşımı” kuralının başlangıç anını somutlaştırması bakımından emsal nitelik taşıyor.

Kararın özeti

• Dosya: Danıştay 2. Daire, E: 2021/6759, K: 2024/658, karar tarihi 07/02/2024.

• Konu: Emniyet teşkilatında bir işlemde “görevin takdir ve yerine getirilmesinde hoşgörü/savsaklama” iddiası.
• Dönüm noktası: Davacının ilgili Bakanlık Makam Olurunu 31.07.2013’te paraf etmesi.
• Sonuç: Zamanaşımı başlangıcı bu paraf tarihi sayıldı; 31.07.2015 tarihine kadar ceza verilmesi gerekirdi. Ceza 05.08.2015’te verildiğinden zamanaşımı oluştu.
• Netice: İlk derece mahkemesi bozuldu, işlem hukuka aykırı bulundu.

Neden önemli?

• Başlangıç anı: “Fiilin işlendiği tarih”in ne zaman başladığı kamu personel rejiminde çok tartışılır. Bu kararla, işleme aktif katılımı gösteren paraf/işlem tarihi zamanaşımı için ölçü alındı.
• Uygulamaya etkisi: Disiplin mercileri iki yıllık nihai süreyi hesaplarken somut fiil-tarih bağını daha erken bir ana (paraf/işlem anı) çekmek zorunda kalabilir.
• Emsal: Benzer uyuşmazlıklarda savunma ve idare açısından referans.

Kararın dayandığı mevzuat (özet)

• DMK m.127 (Zamanaşımı): Fiilin işlendiği tarihten itibaren en geç iki yıl içinde disiplin cezası verilmezse ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar.
• Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü m.13: “Görevin takdir ve yerine getirilmesinde hoşgörü/savsaklama” yaptırımları.

Olayın zaman çizelgesi (basit)

1. 31.07.2013 – İşleme paraf.
2. 06.08.2013 – Bakan tarafından imza.
3. 31.07.2015 – İki yıllık nihai sürenin sonu (Danıştay’a göre başlangıç: paraf).
4. 05.08.2015 – Disiplin cezası verildi (geç).
5. 07.02.2024 – Danıştay bozma kararı.

Ne anlama geliyor? (Pratik etkiler)

• İdare için: Soruşturmaya başlama ve ceza verme takvimi paraf/işleme katılım tarihi dikkate alınarak daha sıkı planlanmalı.
• Memur için: “Fiilin işlendiği tarih” tartışmalarında paraf/işlem tarihi ileri sürülebilir.
• Hukukçular için: Delil ve savunmalarda somut işlem tarihleri (paraf, imza, sevk, talimat) netleştirilmeli.

SSS – Sık Sorulan Sorular

1) “İki yıllık zamanaşımı” hangi andan başlar?
Somut olayda Danıştay, kişinin işleme paraf ettiği anı “fiilin oluştuğu tarih” saydı. Bu, benzer vakalarda işleme aktif katılımın başladığı anın kritik olduğunu gösterir.

2) “Öğrenme tarihi” ile “fiilin tarihi” farklı mı?
Evet. DMK 127’de soruşturmaya başlama için öğrenme tarihi, ceza vermenin nihai süresi için ise fiilin işlendiği tarih esas alınır. Bu kararda ikinci kısım belirleyici.

3) Bakan onayı/üst imza tarihi mi, paraf tarihi mi esas?
Danıştay, bu dosyada paraf tarihini esas aldı. Ancak her dosyada fiilin maddi oluşumu farklı olabilir; somut deliller belirleyicidir.

4) İki yıllık süre dolarsa ne olur?
Ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar; verilen ceza iptal edilebilir (somut dosyada olduğu gibi).

5) Karar tüm dosyalar için otomatik mi uygulanır?
Hayır, emsal değeri olmakla birlikte her uyuşmazlık olay ve delil temelinde ayrı değerlendirilir.